Juridische aspecten van  Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen – MVO

Maatschappelijk Verantwoord ondernemen (MVO) duurzaam ondernemen, cradle to cradle. Dit zijn allemaal termen, die ik de laatste tijd op diverse sites en in diverse kranten en tijdschriften lees.

De Floriade in Venlo adverteert met het cradle-to-cradle concept, diverse werving- en selectiebureaus hebben een MVOpagina op hun site, een bureau heeft zelfs een MVO-jaarverslag. Ook bij grote beursgenoteerde ondernemingen zie je op hun website pagina’s over Maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Wat is dan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen? Het roept bij mij een aantal vragen op, die ik in dit artikel wil beantwoorden.

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen: een definitie

Bij maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) neemt een bedrijf, volgens MVONederland,  de verantwoordelijkheid voor de effecten van de bedrijfsactiviteiten op mens en milieu. Het bedrijf maakt bewuste keuzes om een balans te bereiken tussen People, Planet en Profit.

Een andere vergelijkbare definitie uit het preadvies van de NJV van 2010 zegt dat “MVO de verantwoordelijkheid is van de ondernemer om in zijn ondernemen te voldoen  aan de gerechtvaardigde verwachtingen van de samenleving ten aanzien van de maatschappelijke gevolgen van zijn ondernemen, zoals economische, sociale  en milieu gevolgen , voor alle stakeholders.”

Maatschappelijk verantwoord ondernemen gaat dus over ondernemen. Ondernemen is het voor eigen rekening en risico drijven van een onderneming gericht op de productie van goederen en diensten welke zijn gericht op een duurzame verwerving van inkomen.  Ondernemen volgens MVO houdt dan dus in om producten en diensten te leveren op een zodanige manier dat zij de negatieve effecten die zij veroorzaken op het gebied van milieu, mens en maatschappij proberen te verminderen en zelfs weg te nemen en hierover verantwoording af te leggen. Dit doet de ondernemer niet alleen, maar doet dit in overleg en/of in samenwerking met diverse stakeholders, zoals bijvoorbeeld aandeelhouders, klanten, leveranciers, overheden.

Juridische aspecten van MVO

Bij MVO gaat het om een bovenwettelijk kader voor ondernemingsactiviteiten. Vrijwilligheid staat hierbij voorop. MVO heeft desondanks juridische aspecten, want MVO is ondernemen op een manier die fatsoenlijke en netjes is en zo ook door de maatschappij wordt ervaren. Het gaat om normen en waarden waaraan de bedrijven willen voldoen. En hoewel er geen wetgeving is met betrekking tot MVO, bestaan er wel diverse normen met betrekking tot MVO in geschreven en ongeschreven rechtsregels en in alternatieve vormen van regelgeving.

Corporate governance is de wijze waarop een onderneming goed, efficiënt en verantwoord geleid wordt alsmede het afleggen van verantwoording over het gevoerde beleid richting belanghebbenden, waaronder de aandeelhouders, werknemers, afnemers en de samenleving als geheel.

Zo moeten met name beursgenoteerde ondernemingen voldoen aan de zogenaamde Corporate Governance Code, waarin MVO een onderdeel uitmaakt.

Corporate Governance Code

De Nederlandse Corporate  Governance Code is van toepassing op Nederlandse beursvennootschappen.

De code bevat zowel principes als concrete bepalingen (best pratice bepalingen) die de bij een vennootschap betrokken personen (onder andere bestuurders en commissarissen) en partijen (onder andere institutionele beleggers) tegenover elkaar in acht zouden moeten nemen.

De principes kunnen worden opgevat als de moderne, en inmiddels breed gedragen, algemene opvattingen over goede corporate governance. De principes zijn uitgewerkt in concrete best pracice bepalingen.  Deze bepalingen creëren een zekere normstelling voor het gedrag van bestuurders, commissarissen en aandeelhouders. Zij geven de nationale en internationale ‘best practice’ weer en kunnen worden opgevat als een nadere invulling van de algemene beginselen van goede corporate governance.

De vennootschap vermeldt elk jaar in haar jaarverslag op welke wijze zij de principes van de code in het afgelopen boekjaar heeft toegepast.

 De code is onderverdeeld in vijf hoofdstukken:

I) naleving en handhaving van de code;

II) het bestuur;

III) de raad van commissarissen;

IV) de (algemene vergadering van) aandeelhouders;

V) de audit van de financiële verslaggeving en de positie van de interne audit functie en van de externe accountant.

Hoewel, behalve bij de grote beursgenoteerde ondernemingen, er dus nog geen wettelijk kader bestaat om MVO af te dwingen bij de andere bedrijven, doen veel andere bedrijven toch op de een of andere manier aan MVO, bijvoorbeeld in de vorm van milieukeurmerken, voldoen aan duurzaam inkoopbeleid van de overheid, meewerken aan goede doelen of aan andere onderwerpen die te maken hebben met maatschappelijk verantwoord ondernemen.