De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hoeft van de Raad van State geen documenten aan een journalist bekend te maken.
De journalist had aan de VNG met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) deze documenten gevraagd. De VNG had echter geweigerd om deze documenten ter beschikking te stellen, omdat de VNG zich niet als bestuursorgaan zag en daarom niet aan de journalist de betreffende documenten wilde verstrekken.
De journalist zou geen journalist zijn als hij het hierbij had laten zitten en tekende bezwaar en beroep aan. Maar zowel de Rechtbank van Arnhem en de Raad van State gaven de VNG gelijk.
De VNG is dus geen bestuursorgaan en hoeft niet-openbare documenten dus niet bekend te maken.
Volgens de Wet Algemeen bestuursrecht wordt in artikel 1.1 onder een bestuursorgaan verstaan:
a. Een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld, of
b. Een ander persoon of college met enig openbaar gezag bekleed.
De VNG is, gezien het feit dat de VNG een privaatrechtelijke rechtspersoon is en niet krachtens publiekrecht is ingesteld , geen bestuursorgaan volgens artikel 1.1 Awb onder a.
De vraag volgt dan of de VNG wel een bestuursorgaan volgens artikel 1.1 Awb onder b is.
Als dat zo is, dan zou de VNG met enig openbaar gezag bekleed zijn. Volgens zowel de rechtbank alsook de Raad van State is dat niet het geval bij de VNG.
Aan de VNG zijn geen overheidstaken opgedragen en derhalve dus ook niet de daarvoor benodigde publiekrechtelijke bevoegdheden. En hoewel de VNG een vereniging is van gemeenten en hoewel de gemeenten bestuurders leveren aan de VNG, zijn hierdoor geen taken van gemeenten overgedragen aan de VNG. Volgens de uitspraak van de rechtbank te Arnhem “blijft de feitelijke overheidstaak, namelijk de vaststelling van een verordening, voorbehouden aan het bestuursorgaan.” Openbaar gezag wordt dus min of meer gelijkgesteld met het kunnen nemen van besluiten in de zin van artikel 1.3 Awb en dus de rechtspositie van bijvoorbeeld een bedrijf of burger kan bepalen.
Er bestaat ook geen wettelijk voorschrift dat aan de VNG een dergelijke bevoegdheid geeft. Daarom betekent dit dat de VNG dus niet met openbaar gezag is bekleed.
De VNG is zelfs niet een onder verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan werkzame instelling, dienst of bedrijf, zoals art. 3 Wob voorschrijft. Want de VNG hoeft zich niet te richten naar opdrachten of aanwijzigen van de minister of van de bestuursorganen van de bij de VNG aangesloten gemeenten. Zij is namelijk niet verplicht opdrachten van ministers of bestuurorganen van gemeenten uit te voeren.
Wanneer iemand Informatie wil aanvragen via de Wet openbaarheid van bestuur (Wob), zal deze zich dus eerst moeten afvragen of de betreffende organisatie een bestuursorgaan is volgens de Awb en de Wob.
